Toegang tot de arbeidsmarkt

Eerst en vooral moet u weten dat de toegang tot de arbeidsmarkt voor een werknemer die niet de Belgische nationaliteit heeft, afhangt van een aantal factoren, waaronder de verblijfsvergunning, de reden voor en de duur van het verblijf, enz. Deze informatie staat op de achterkant van de verblijfsvergunning. Er zijn drie mogelijkheden.

• Sommige verblijfsdocumenten geven onbeperkte toegang tot de arbeidsmarkt (dit is het geval voor Europese onderdanen of erkende vluchtelingen). 

• Voor anderen is de toegang tot/het verblijf in het land afhankelijk van een voorafgaande werkvergunning: een werkgever die in België gevestigd is, zal een "gecombineerde vergunning" moeten aanvragen voor zijn toekomstige werknemer. De toegang tot de arbeidsmarkt is dan beperkt. 

• Sommige verblijfsdocumenten geven geen toegang tot de arbeidsmarkt, je kan dus niet werken.

De juiste professionele benaming verkrijging

Voor bepaalde beroepen gelden specifieke voorwaarden, zoals het bezit van een diploma of technische kwalificaties. Om als loodgieter aan de slag te gaan, moet je bijvoorbeeld kunnen aantonen dat je een diploma loodgieter hebt behaald. Beroepskwalificaties zijn dus erg belangrijk op de arbeidsmarkt. Voordat je op zoek gaat naar een baan, is het belangrijk om na te denken over een carrièreplan dat je leuk vindt. Bekijk voor meer informatie over dit onderwerp de factsheet over studies en opleiding.

Verschillende arbeidsstatuten differents statuts

Werken in België kan heel verschillend zijn, afhankelijk van het statuut dat je kiest. Er zijn drie soorten statuten: werknemer, ambtenaar en zelfstandige. Werkuren, regels, rechten en plichten verschillen naargelang je statuut.

Zelfstandigen zijn hun eigen baas. Ze openen een bedrijf of voeren een economische activiteit uit voor klanten en bepalen hun eigen werktijden. Hun inkomen hangt vaak af van de winst uit hun activiteiten en kan dus variëren. Om zelfstandige te worden, moet je aan bepaalde regels voldoen en een aantal administratieve formaliteiten vervullen. Zo moet je je inschrijven bij de Kruispuntbank van Ondernemingen, je managementvaardigheden bewijzen, je aansluiten bij een sociaal verzekeringskas, enz. Als je je eigen bedrijf wilt oprichten, lees dan meer over de voorwaarden op de website 1819.brussels. Om als zelfstandige te werken, heb je een beroepskaart nodig.

Verschillende arbeidsstatuten

Een werknemer is een persoon die een arbeidscontract heeft getekend met een werkgever. Een werknemer verbindt zich ertoe om onder het gezag van de werkgever te werken en ontvangt een loon voor dit werk. Er zijn twee soorten werknemers: "bedienden" en "arbeiders". Het verschil ligt in de aard van het verrichte werk. Een bediende doet "intellectueel" werk en een arbeider doet "handmatig" werk. Om als niet-Europese werknemer te werken, heb je normaal gesproken een werkvergunning nodig.

Een ambtenaar werkt in dienst van de burgers voor wie hij of zij is aangesteld, met als bijzonderheid dat hij of zij een publieke werkgever heeft (bijvoorbeeld de Belgische staat). Leraren, politieagenten, militairen en werknemers van lokale overheden zijn allemaal ambtenaren. Ze genieten voordelen (pensioenen, enz.) en hebben speciale verplichtingen. Om ambtenaar te worden, moet je slagen voor een examen (Selor) en, voor bepaalde functies, voldoen aan nationaliteitsvereisten.

Hulp bij het zoeken naar werk

In België is werkgelegenheid een regionale aangelegenheid. Dit betekent dat de openbare instanties die werkzoekenden ondersteunen verschillend zijn in Brussel, Wallonië (Forem), Vlaanderen (VDAB) en de Duitstalige Gemeenschap. De Brusselse organisatie Actiris heeft een aantal diensten om werkzoekenden te ondersteunen in hun zoektocht naar werk in het Gewest, waaronder toegang tot een jobconsulent, een breed aanbod aan banen en opleidingen, hulp bij aanwerving en een multimediaruimte gewijd aan het zoeken naar werk, het Beroepenpunt.

De rol van Actiris is niet om een job voor je te vinden, maar om je te helpen werk te vinden door je de hulpmiddelen te geven die je nodig hebt. Actiris kan ook controleren of je actief op zoek bent naar een baan. Tijdens gesprekken met je consulent kan hij of zij je vragen om bewijzen te leveren (sollicitatiebrieven, verstuurde en ontvangen e-mails, enzovoort). De procedure kan leiden tot een sanctie, waartegen beroep mogelijk is.

Solliciteren voor een job

Reageren op een werkaanbieding is niet per se gemakkelijk en kan tijd kosten. De eerste stap is het opstellen van een Curriculum Vitae (CV) en een motivatiebrief. Het Curriculum Vitae is een document dat veel informatie bevat over je profiel, je studies, je werkervaring en de talen die je spreekt; de motivatiebrief is een document waarin je aangeeft dat je geïnteresseerd bent in het solliciteren naar de vacature, waarom je de beste kandidaat bent voor de vacature, enz.

Deze twee documenten zijn essentieel bij het zoeken naar een job. Het is dus belangrijk om in dit hier veel aandacht aan te besteden. Een aantal gespecialiseerde organisaties en verenigingen kunnen je met raad en daad bijstaan bij het opstellen van deze documenten en bij de voorbereiding van een sollicitatiegesprek: ook het Beroepenpunt en de missions locales kunnen je hierbij helpen. Er zijn veel missions locales in Brussel. Ga na of er een is in uw buurt.

De vakbonden

In België spelen vakbonden een belangrijke rol op het gebied van werkgelegenheid en werkloosheid. Je moet lidgeld betalen om van hun diensten te kunnen profiteren, maar de vakbondspremie aan het einde van het jaar verlaagt de totale kosten. In België vervullen vakbonden twee functies: het uitbetalen van werkloosheidsuitkeringen en het verdedigen van de rechten van werknemers tegen hun werkgevers.

Vakbonden verdedigen de rechten van werknemers op drie niveaus. Het eerste niveau is dat van het bedrijf. Afhankelijk van de grootte van het bedrijf en de sector waarin het actief is, kan er een permanente vakbondsafgevaardigde gekozen worden onder de werknemers. Als dit niet het geval is, kunnen werknemers altijd een externe vakbond raadplegen als ze een probleem hebben. De rol van de vakbondsafgevaardigde bestaat erin de rechten van de werknemers te verdedigen in hun contacten met de werkgever. Het tweede actieniveau is het sectorale niveau. Vakbonden zijn betrokken bij beslissingen over de organisatie van verschillende sectoren. In deze context kunnen ze invloed uitoefenen op de arbeidsomstandigheden en de lonen. Onderhandelingen tussen vakbonden en werkgevers op sectoraal niveau nemen de vorm aan van paritaire overeenkomsten. Ten slotte zijn vakbonden actief op nationaal niveau. Ze worden vaak geraadpleegd door beleidsmakers als het gaat om werkloosheid en werkgelegenheid. Ze kunnen ook protestbewegingen organiseren, zoals demonstraties.